Ἡ ἐπιστροφή στόν Χριστό. Πρώτο μέρος
Περιστατικά ἀπό τήν ζωή φυλακισμένων Ρουμάνων Μαρτύρων καί ὁμολογητῶν τοῦ 20οῦ αἰῶνος
Ἰωάννης Ἰανωλίδε
Ἐδῶ συναντήσαμε νέους, πού εἶχαν συληφθῆ πρόσφατα. Ὅλοι ἦταν φοιτητές. Οἱ περισσότεροι ἦταν καλές καί ὥριμες προσωπικότητες καί καλά προετοιμασμένοι.
Ἦταν ἡ «ἀφρόκρεμα» τῆς νεολαίας ἐκείνης τῆς γενεᾶς. Ἀπό τήν ἀρχή δέν διακρίθηκαν σέ ποιά πολιτικά κόμματα ἀνῆκαν, ἀλλά ὅλοι εἴμασταν ἕνα συμπαγές ἀντικομμουνιστικό γκρούπ. Μεταξύ τους ξεχώριζαν μερικοί ἐξαιρετικῆς ἀξίας, ἀλλά ἐκεῖνοι πού ἐνέπνεαν τήν ἀτμόσφαιρα ἦταν οἱ παλαιοί κρατούμενοι, μεταξύ τῶν ὁποίων ἦταν καί ὁ Βαλέριος.
Λόγῳ τοῦ τρομοκρατικοῦ κανονισμοῦ, τοῦ ἄθλιου φαγητοῦ, τῆς ἀσφυκτικῆς συστέγασης, τῆς ἀπουσίας τοῦ ἀέρα καί τῆς ἔλλειψης ἐπαφής μέ τόν κόσμο, τά παλληκάρια, μέ τόν χαρακτηριστικό ἐνθουσιασμό τους, ἐδήλωσαν ἀπεργία πείνας καί ἔκαναν λίγη φασαρία.
Ὁ Βαλέριος ἀντιστάθηκε καί βρέθηκε σέ σύγκρουση μ΄ αὐτούς. Αὐτός τούς εἶπε:
-Ἐδῶ εἴμαστε φυλακισμένοι καί μόνο μέ νομικά καί ειρηνικά μέσα μποροῦμε ν΄ἀποκτήσουμέ κάποια δικαιώματα, ἀλλιῶς τά πιθανά ἀντίποινα μποροῦν νά εἶναι πολύ σοβαρά γιά ἐμᾶς. Ὁ νόμος καί ἡ ἐξουσία εἶναι στά χέρια τῶν Ἀρχῶν. Νά προσευχόμαστε στόν Θεό γιά νά μπορέσουμε ν᾿ ἀντέχουμε.
Τότε τοῦ εἶπαν:
- Δέν μποροῦν αὐτοί νά μᾶς δίνουν τόσα βάσανα γιά νά μήν μποροῦμε νά τ᾿ ἀντέξουμε!
-Ἄς μήν ποῦμε μεγάλα λόγια, ὁ Βαλέριος τούς εἶπε: Νά μήν εἴμαστε ὑπερήφανοι. Κάθε ἄνθρωπος ἔχει ἕνα ὅριο ὑπομονῆς. Νά μᾶς φυλάξει ὁ Θεός νά μή φτάσουμε ἐκεῖ πού δέν θ᾿ ἀντέχουμε πιά!
- Εἶσαι ἕνας ἡττοπαθής! Εἶσαι ἕνας ἀγόγγυστος κρατούμενος! Εἶσαι ἕνας ἡττημένος! Τοῦ εἶπαν μέ φωνές καί εἰρωνεία οἱ ἄλλοι νέοι.
Σ᾿ ὅλα αὐτά ὁ Βαλέριος ἔμεινε ἤρεμος καί πειστικός, ἀλλά δέν τόν ἄκουσαν.
- Κρατάω μέσα μου ἕναν ἀπερίγραπτο πόνο, τούς ἐξήγησε αὐτός, ἀπό τόν ὁποῖο, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, βγῆκα καθαρός. Ἡ ἐμπειρία τοῦ παρελθόντος μ᾿ ἀναγκάζει νά εἶμαι προνοητικός. Τώρα δέν εἶναι πολύ δύσκολο. Ἔχω μεγάλη πίστη καί ἐλπίδα, ἀλλά κινοῦμαι μέ σοφία, γιά νά φτάσω στό σκοπό μου.
Σύντομα, προσκλήθηκα μαζί μέ ἄλλους κρατουμένους στόν διευθυντή τοῦ δεσμωτηρίου, ὁ ὁποῖος μᾶς εἶπε:
-Ἡσυχᾶστε τους! Ἠρεμῆστε, διότι δέν μπορεῖτε νά σκεφτεῖτε τί ἑτοιμάζεται γιά ἐσᾶς. Καί σιδερένιοι νά εἶστε, θά μαλακώσετε!
Δέν καταλάβαμε τί ἀκριβῶς ἤθελε νά μᾶς πεῖ ὁ διευθυντής, ἀλλά ἀργότερα εἴδαμε ὅτι εἶχε δίκαιο. Ἡ πραγματικότητα τοῦ Πιτέστι ξεπέρασε ὄχι μόνο τίς ἀπαντοχές μας, ἀλλά καί ὅλη τήν φαντασία τῆς παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Οἱ πολιτοφύλακες ἄρχισαν νά στουμπίζουν τούς κρατουμένους κατά τήν ἀρέσκειά τους, γιά κάτι συγκεκριμένο ἤ ἁπλᾶ γιά προσωπική τους εὐχαρίστησι. Πρώτευε ἕνας δεσμοφύλακας, ὁ Γεωργέσκου, ἕνας δυστυχής καί βλαμμένος, ἕνας ἀνισόρροπος, πού τοῦ εἶχαν ὑποσχεθεῖ βαθμούς καί προβιβασμούς. Ἐφ᾿ ὅσον συνεργαζόταν μέ τόν διευθυντή καί μέ τήν Ἀσφάλεια τοῦ Κράτους, νόμιζε ὅτι εἶναι ἕνας μεγάλος ὑπερασπιστής τοῦ κόμματος κι ἑπομένως στούμπιζε μέ τό ρόπαλό του μέ μεγάλη εὐχαρίστησι τά σώματα τῶν νεαρῶν φοιτητῶν μέχρι νά τρέξη αἷμα ἀπό τά σώματά τους. Τριγυρνοῦσε σάν τήν γάτα, κρυφάκουγε στήν πόρτα, μετά τήν ἄνοιγε καί κτυποῦσε μέ γροθιές τά παιδιά, τά πατοῦσε μέ τά πόδια του, τά χτυποῦσε μέ τό ρόπαλο, ἀκόμη καί μέ σιδερένιο λοστό. Ὁ ἴδιος εἶχε προκαλέσει καί τούς ἄλλους δεσμοφύλακες νά κάνουν τά ἴδια.
- Βρέ, ἐκραύγαζε σάν τρελλός, ἔξω ἀπό τόν ἑαυτό του, για τήν ζωή τῶν παιδιῶν μου εἶμαι ἕτοιμος νά σᾶς σκοτώσω! Ἐάν ἡ Ἀσφάλεια τοῦ Κράτους ὁρίζει νά σᾶς δολοφονήσω, τελείωσε. Ἡ Ἀσφάλεια τοῦ Κράτους ἔχει τό σκῆπτρο καί δέν θά γλυτώσετε οὔτε νεκροί, κερατάδες!
Κερατάδες ἦταν ἡ προσηγορία μέ τήν ὁποία μᾶς ἀποκαλοῦσε γενικά. Σ΄ αὐτήν πρόσθετε πάντα καί τίς πιό ἄσχημες βλασφημίες. Ἦταν καί πολύ προληπτικός. Ὅταν ἕνας κρατούμενος τοῦ εἶπε: Ὁ Θεός νά σέ συγχωρέσει! Τοῦ βγῆκαν τά μάτια ἔξω ἀπό τόν θυμό καί τόν πάτησε μέ τά πόδια του μέχρι πού ἐκεῖνος ἐλιποθύμησε.
Δεσμοφύλακες σάν τόν Γεωργέσκου προέρχονταν ἀπό τό κατακάθι τῆς κοινωνίας, ἄνθρωποι μέ ψυχολογικά προβλήματα, καί ποτιζόμενοι μέ δύο ναρκωτικά: ἀπό τήν μιά πλευρά, μέ τήν συνείδηση μιᾶς ὑψηλῆς «ἀποστολῆς» πού δόθηκε ἀπό τό Κόμμα, τόν λαό καί τό προλεταριᾶτο, γιά νά καταστρέφουν ὅλους τούς ἐπαναστάτες, τούς αστούς, τούς φασίστες καί τούς μυστικούς. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, τό ἄσπονδο μῖσος ἐναντίον ὅλων τῶν ἐχθρῶν τῆς ἐπανάστασης, ὥστε νά μπορέσουν νά τούς σκοτώσουν μέ τήν αδιαφορία πού σκοτώνονται οἱ μύγες ἤ τά σκουλήκια.
Ἦταν, λοιπόν, κάποιοι φανατισμένοι ἠλίθιοι, θηρία χωρίς λογική. Τέτοιους ἀνθρώπους κρύβει κάθε κοινωνία. Αὐτοί εἶναι πληρωμένα παλιόσκυλα, ἱκανοί γιά ἐγκληματίες, θηρία τά ὁποῖα, ὅταν ὡρισμένοι τούς ὑπόσχονται χρήματα, ὅ,τι χειρότερο ἔχουν μέσα τους, τό ἐξαπολύουν μέ θηριώδεις τρόπους. Ἐν τούτοις, δέν θά γινόντουσαν κακοῦργοι ἐάν δέν ἦταν πεπεισμένοι νά τό κάνουν.
Οἱ δεσμοφύλακες
Ἐδῶ σκιαγρἀφοῦμε τρεῖς τύπους δεσμοφυλάκων:
Τύπος Γεωργέσκου. Ἀνόητος καί κακός. Ἀγράμματος καί βλοσυρός. Ἀσταθής ἠθικά καί ροκανισμένος ἀπό τήν ὑπερηφάνεια. Ἔχει μιά κατωτερότητα καί μισεῖ ὅ,τι εἶναι ἀνώτερο. Δουλικός, ἀλλά ταὐτόχρονα δοξομανής. Ἕνα εἶδος Ἰούδα, πού μισεῖ τόν Σωτῆρα ἐπειδή νοιώθει νά δαγκώνεται ἀπό τήν θεότητα Του.
Τέτοιοι ἄνθρωποι δέν ἔχουν τίποτε τό ὑψηλό, τό ἀρχοντικό, τό εὐγενικό μέσα τους. Δέν ἔχουν Θεό, ἀλλά φοβοῦνται σάν τούς πιό ἀποτρόπαιους προληπτικούς. Αὐτοί εὔκολα μεταβάλλονται σέ ἐξουσιαστικές καί αὐταρχικές καρικατούρες. Φτάνουν νά λογίζονται σάν θεοί, βασιλεῖς, σωτῆρες, ἥρωες. Εἶναι οἱ πιό ἐλεεινοί ἄνθρωποι καί δέν ἔχουν καμμιά προσωπικότητα.
Δέν εἶναι συστηματικοί κακοῦργοι, ἀλλά παθητικοί. Ὁ δραστικός κακοῦργος ἔχει ἕνα εἶδος δικιᾶς του ἐσωτερικῆς δύναμης, ἐνῶ ὁ παθητικός κακοῦργος δέν μπορεῖ νά εἶναι κἄν κακοῦργος, ἀλλά παραδέρνεται στά λασπόνερα τῆς ματαιότητάς του. Αὐτός, ὅμως, γίνεται ἐπικίνδυνος ὅταν ἐμβολιάζεται μέ τό πνεῦμα τοῦ συγκεκριμένου ἐγκλήματος, διότι, ὅπως εἶναι ἀνόητος, γίνεται ἀμέσως θηρίο, κάθαρμα καί δολοφόνος.
Εἶναι τρομοκρατικός μπροστά στά θύματα του, διότι ἀπ᾿αὐτόν δέν μπορεῖς νά περιμένεις καθόλου οὔτε αἰσθήματα, οὔτε λογική, οὔτε ἀνθρωπιά.
Παρόλα αὐτά δέν εἶναι ἔτσι, δέν εἶναι ἀκριβῶς ὅπως τά θέλουν τά πλανεμένα μυαλά τῶν ἀθέων ἀνθρώπων. Καί στόν «τύπο Γεωργέσκου» παραμένει ἕνα μικρό ὑπόλοιπο ἀνθρωπιᾶς, φωτός, ψυχῆς ἀγαθῆς. Ὅταν κατορθώσει νά ξυπνήσει ἀπ᾿αὐτήν τήν ζάλη (μεθύσι) παρουσιάζεται σάν ἕνα ἀξιοθρήνητο θέαμα, μεταξύ τρέλλας καί ἠλιθιότητας. Κλαίει καί ὁδύρεται. Δέν καταλαβαίνει τίποτε ἀπ᾿ ὅσα ἔχει κάνει, διότι αὐτός πίστευε γιά πολύ καιρό ὅτι ἔχει τό δικό του ἀστέρι ἐξουσίας.
Ὅταν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ἀποκλείστηκαν ἀπό τό παιχνίδι τοῦ Κόμματος καί ἔγιναν ἀποδιοπομπαῖοι τράγοι, συντρίφτηκαν διότι ποτέ δέν εἶχαν ἕνα ἐσωτερικό ὑπόβαθρο πού νά τούς συμπαραστέκεται. Ἔμειναν ὅμως καί στήν ὑπόλοιπη ζωή τους αἰσχροκερδεῖς, θλιβεροί καί ἀκάθαρτοι.
Λόγῳ ἔλλειψης προσωπικότητας δέν ἔφτασαν στήν ἀφύπνιση μιᾶς καινούργιας ζωῆς, ἀλλά εἶναι εὐχαριστημένοι νά κάνουν τήν ζωή τῶν σκουληκιῶν. Δέν νομίζω ὅτι θά μποροῦσαν νά ἐπαναλάβουν τήν παλιά τους ἐγκληματικότητα, ἔστω κι ἄν τούς δινόταν ἡ εὐκαιρία. Θά μποροῦσαν νά ξαναγίνουν ἐνεργοί δολοφόνοι μόνο ἄν τούς προσφερόταν ἡ δυνατότητα νά σκοτώσουν ἐκείνους πού τούς ἔκαναν δολοφόνους.
Ὁ τύπος Φλόρεα. Ἁπλός ἄνθρωπος, σχεδόν ἀγράμματος. Δέν ἔχει ἠθική ἀγωγή, ἀλλά ἔχει ἕνα ἠθικό ὑπόβαθρο. Ἰκανός νά μαθαίνει, ἀλλά ἀνήμπορος νά διακρίνει τίς ἰδέες. Φορτωμένος μέ ὀρμές πού δέν τίς γνωρίζει καί δέν τίς ἐξουσιάζει. Φιλοχρήματος, διψασμένος για ἐξουσία καί γιά καλοπέραση.
Σαγηνευμένος ἀπό βαθμούς, στολές καί μεγάλα λόγια. Σύμφωνα μέ τήν φυσική του δόμησι τό κακό δέν εἶναι μεγαλύτερο ἀπό τό καλό, ἀλλά τό καλό δέν καρποφορεῖ καί γι΄ αὐτόν τόν λόγο μπορεῖ νά εἶναι εὔκολη ἡ κερδοσκοπεία, ἄν καί εἶναι ἀρνητική ἀπ᾿ αὐτόν. Λοιπόν, αὐτός δέν εἶναι τόσο ἕνα θῦμα τῆς φύσεώς του, ὅσο τοῦ κοινωνικοῦ περιβάλλοντος πού τοῦ ἐστέρησε τήν παιδεία.
Αὐτός ὁ τύπος δεσμοφύλακα ἦταν ὁ πιό διαδεδομένος. Τέτοιοι ἄνθρωποι, πού ἄρχιζαν τήν δουλειά αὐτή τοῦ τυράννου, γρήγορα ἐκμαυλίζονταν, ἐσακατεύονταν ψυχικά καί μεταμορφώνονταν σέ θηρία. Τό περιβάλλον τούς παρεπλάνησε καί ἔφτασαν μέχρι τίς δολοφονίες. Ἐν τούτοις, αὐτοί ἦταν ἀκόμη ἄνθρωποι καί τά θύματά τους μποροῦσαν νά χαίρονται ἀπό ἕνα εἰδικό «φρένο» πού κάποτε λειτουργοῦσε ἀκόμη στά βάθη τῆς ψυχῆς τους. Αὐτοί οἱ δεσμοφύλακες ζοῦσαν σ΄ ἕνα ἐσωτερικό διχασμό, ὁ ὁποῖος τούς κρατοῦσε σέ ἀμφιβολία γιά τόν ἑαυτό τους.
Δεσμοφύλακες σάν τόν Φλόρεα, ὅταν βγῆκαν ἀπό τήν πίεση πού ἐπιδροῦσε ἐπάνω τους, ἀνάπνευσαν ἐλαφρωμένοι, ντράπηκαν καί κράτησαν ἀνωνυμία.
Ὁ τύπος Ἰωσήφ. Αὐτοί ἦταν ἁπλοί ἄνθρωποι, ἀλλά ἔξυπνοι, ἰσορροπημένοι πνευματικά, μέ καλή συνείδηση, μέ ἀνθρωπισμό καί συχνά πιστοί. Αὐτοί ἔγιναν δεσμοφύλακες διά τῆς βίας. Ἐπάνω τους ἔγιναν αὐστηρές πιέσεις γιά νά μετατραποῦν σέ κακούργους, ἀλλά χωρίς ἀποτέλεσμα. Οἱ ψυχές τους εἶχαν ἀποβάλλει τήν φαυλότητα. Ὁ κίνδυνος πού εἶχαν ἐπωμισθεῖ ἦταν ἡ ἀποβολή ἀπό τό ἐπάγγελμα, πρᾶγμα πού τελικά καί ἔγινε.
Αὐτοί ἦταν λίγοι, ἀλλά ὑπῆρξαν. Μέ τέτοιους ἀνθρώπους οἱ πρώην κρατούμενοι χαίρονται νά συναντηθοῦν. Μεταξύ τους στερεώθηκαν ἀσυνήθιστες καί γερές γέφυρες φιλίας καί ἀγάπης. Αὐτοί παρέμειναν τίμιοι ἄνθρωποι στήν κοινωνία, εὐχαριστημένοι μέ τά ὀλίγα.
Οἱ διευθυντές
Θά ἦταν ἀναγκαῖο, νομίζω, γιά τήν καλύτερη κατανόηση τῶν παρακάτω γεγονότων, νά παρουσιάσουμε σχηματικά καί τίς εἰκόνες τῶν διευθυντῶν τῶν φυλακῶν:
Ὁ τύπος Κόλλερ. Ἔχει μυαλό, μόρφωση, ὑποκρισία. Εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού συλλαμβάνει καί διατάζει τό σύστημα. Ἀπόμακρος, ἀλλά ταὐτόχρονα καί γεμᾶτος μῖσος. Εἶναι φουσκωμένος σάν τό ἀσκί, ἀχόρταγος γιά ἐξουσία. Μνησίκακος, σκληρός, ἀνήθικος. Χωρίς Θεό ἤ μέ τόν θεό τῆς ἐκδίκησης.
Τίς περισσότερες φορές θεωρεῖται σάν θεός. Πιστεύει ὅτι εἶναι ἀλάθητος καί ἀκαταμάχητος. Δέν μοιράζει τήν ἐξουσία του μέ κανέναν. Ἀποβάλλει κάθε ἀντίπαλο. Δυνατή θέλησις. Βαθειά ἔλλειψις συναισθημάτων καί ψυχικοῦ μεγαλείου.
Ἀποφασιστικός νά κάνη τά πάντα καί μέ ἀθέμιτα μέσα. Ἡ συνείδησή του λειτουργεῖ σύμφωνα μέ τόν νόμο τῆς δυνάμεώς του: Καλό εἶναι ὅ,τι τοῦ δίνει καί τοῦ αὐξάνει τήν ἐξουσία καί κακό εἶναι ὅ,τι τήν ὑποβαθμίζει.
Ὁ τύπος Ζέκιου.
Εἶναι βάναυσος, ἀπότομος, τυραννικός, σαδιστής αὐταρχικός, εἰδεχθής, κακοῦργος. Ἐξωθεῖται ἀπό ὀρμές, πάθη καί μῖσος. Στήν περίπτωσή του ἡ μόρφωση εἶναι δευτερεύουσα, διότι αὐτός εἶναι περισσότερο ἕνας ἐκτελεστής. Δέν συλλαμβάνει, δέν ἔχει ἰδέες, ἀλλά ὑπακούει. Δέν εἶναι χαζός, ἔχει ἕνα εἶδος θηριώδους ἐπιδεξιότητας. Παρόλι τήν σκληρότητά του, βλεπόμενος ἀπό μακριά, εἶναι λιγώτερο βδελυκτός ἀπό τόν τύπο Κόλλερ. Ἀλλά, ὅταν πλησιάζει ὁ θάνατος τοῦ θύματός του τότε ὁ Ζέκιου γίνεται φοβερός.
Μεταξύ τῶν δύο τούτων τύπων ὑπάρχει, βέβαια, μιά πολύ μεγάλη σκάλα διαφορῶν. Τέτοιοι ἄνθρωποι ὑποδεικνύονταν ἀπό τό Κομμουνιστικό Κόμμα γιά ν᾿ ἀσχολοῦνται μέ τούς «κερατάδες» τῶν δεσμωτηρίων τῆς πόλεως Πιτέστι.
Ἐπιμέλεια κειμένου Αναβάσεις
________________________________________________
Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.
http://anavaseis.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου